DR SLAVKO ŠEĆEROV (1888-1967)

Period prve polovine 20. veka iznedrio je mnoštvo značajnih ličnosti u svetu politike koji su poticali sa teritorije današnje opštine Novi Kneževac, odnosno nekadašnjeg Turskokanjiškog /Novokanjiškog sreza. Jedna od takvih ličnosti bio je i dr Slavko Šećerov, iz Srpskog Krstura , ugledni srpski i jugoslovenski političar i ekonomista koji je ostavio dubokog traga u istoriji Kraljevine SHS/Jugoslavije tokom 20-ih i 30-ih godina prošlog veka.

Slavko Šećerov rođen je u uglednoj porodici Šećerov, koja svoje korene vuče iz Crne Gore,  od oca Bogdana i majke Anice 4. aprila 1888. godine  u Srpskom Krsturu. Kao i u slučaju Svetozara Stankovića, i njegova sudbina bila je predodređena mestom rođenja. Naime mesto Srpski Krstur je kao i Jozefovo bilo deo Velikokikindskog dištrikta te je imalo status vojnog mesta dugi niz godina, a građani status militara vojnika. Ta činjenica je omogućila porodici Šećerov da se ekonomski uzdigne i omogući Slavkovo dalje školavanje. Osnovnu školu je završio u rodnom Krsturu, dok je srednju školu završio u Segedinu. Nakon toga upisuje Filozofski fakultet odsek prirodnih nauka u Beču, gde je i doktorirao 1910. godine.

Pripreme Kraljevine Srbije za konačno oslobođenje od Turaka 1912. godine uzbudilo je vojvođanske Srbe do te mere, da su mnogi prešli te godine u Kraljevinu Srbiju da se srpskoj vladi stave na raspolaganje u predstojećim događajima. Tako i Slavko Šečerov prelazi iste godine, gde će u ministarstvu finansija koji je vodio još jedan istaknuti Srbin prečanin-Lazar Paču, igrati značajnu ulogu.

O njegovoj ulozi tokom Prvog svetskog rata nema puno podataka, ali se u istraživanju koje je objavio Srđan Sivčev pod nazivom „Prisajedinjenje 1918. godine u svetlu Velike Kikinde“ pominje se Slavkov  otac Bogdan kao jedan od članova Srpskog narodnog veća u Srpskom Krsturu, a Slavko kao izaslanik na Velikoj narodnoj skupštini u Novom Sadu.

– U opštini Srpski Krstur postojalo je Srpsko narodno veće od 20 članova, kao i srpska garda (straža), koja je brojala 12 pripadnika. U sastav veća ulazili su:  Paroh dr Dobrivoj Nikolić (predsednik), Đura Blažić (potpredsednik), učitelj Stevan Simandić (perovođa), Vita Šećerov, Bogić Šećerov, Živko Jankov, Radivoj Pakaški, Isa Novkov, Andrija Jančić, Andrija Perić, Bogdan Šećerov, Ratko Jančić, Svetozar Jablanov, Mita Pećan, Luka Prodanov, Vlada Jablanov, Gruja Veličkov, Milan Perišić, Mladen Jegdić i Dragoljub Zarić. Srpski Krstur je bio mnogo značajnije i mnogoljudnije srpsko mesto u tadašnjem Banatu nego što je danas slučaj, a imao je preko 3 000 hiljade punoletnih srpskih stanovnika. Iz tog razloga Srpski Krstur imao je četiri delegata na Velikoj narodnoj skupštini u Novom Sadu: dr Dobrivoja Nikolića, dr Slavka Šećerova, Stevana Simendića i i Gruju Veličkovog, piše Srđan Sivčev.

Slavko Šećerov svoju istaknutu ulogu dobija nakon završetka rata, kada je kao član Demokratske stranke  bio glavni poverenik za agrarnu reformu za Banat, Bačku i Baranju do 1. decembra 1919. godine. Zajedno sa stranačkim kolegom Milutinom Jakšićem iz Srpske Crnje zastupao je interese banatskih seljaka u agrarnoj reformi koja se odvijala 20-ih i 30-ih godina prošlog veka. U svom nikada objavljenom delu „Istorija jugoslovenske agrarne reforme i agranog zakonodavstva 1919-1934“ , koja se čuva kao rukopis u Rukopisnom odeljenju Matice srpske i koju je kao izvor koristio profesor dr Ranko Končar kao jedan od autora knjige „Istorija Novog Kneževca i okoline“ stoji sledeće:

–U veleposednicima Šećerov je video poseban stalež, koji je mogao biti izvor nedemokratičnosti i autonomnih tendencija , ali i smetnja za izgrađivanje jedinstvene jugoslovenske države. Dublji smisao agragne reforme video je u rešavanju socijalnih problema seljaštva i u sprečavanju njegove proletarizacije.

Godine 1919. nastavio je svoje usavršvanje i u Velikoj Britaniji, gde je završio Londonsku ekonomsku školu. Pisao je dosta na ekonomske i finansijske teme od kojih su nastala njegova dela: „Naše finansije 1918-1925“ ,  „Problemi svetske i naše privrede“, „Nova privredna i finansijska politika“  kao i delo na engleskom „Economic Phenomena  before and after war“ koje je izdato u Londonu 1919. godine.

Zauzimao je više odgovornih pozicija u ministarstvima poljoprivrede i agrarne reforme tokom 20-ih godina 20. veka. Objavio je sledeće radove na temu agrarne reforme i agrarne politike: „Problemi agrarne reforme“, „Iz naše agrarne politike“ , „Socialno argrani odnosi u Bačkoj“, „Otkup agrarnih zemalja“.

Smatrao je da Srbi prečani-Vojvođani u novoj državi trebaju da zauzmu istaknuto mesto shodno svojim sposobnostima, te je bio aktivan kako na političkom, tako i na kulturnom planu. Njegovo ime se pojavljuje u istaknutom zborniku radova  „Novi Sad i Vojvodina“, koji je objavljen u Beogradu 1926. godine  gde se nalazi njegov tekst „Agrarni odnosi u Vojvodini“ u kome stoji:

–I velike ekonomske , nacionalne i moralne potrebe naše zemlje i našeg naroda, u prvom redu naših zemljoradnika nalažu, da se naš privredni element ujedini, socijalno izjednači i potpuno ekonomski obezbedi. Samo će u tom slučaju država biti u stanju da ekonomski i kulturno podigne našeg seljaka i da razvije u njemu zaparložena moralna svojstva. U njenom vlastitom interesu  je da suzbije svaku ekonomsku nepravdu i nejednakost koja šteti opšte nacionalne, političke i privredne interese cele nacije.

Šećerov je bio i istaknuti nacionalni radnik. Nakon uvođenja dikature kralja Aleksandra i uspostvljanju ličnog režima, kao i ideologije integralnog jugoslovenstva bio je njen žestoki pobornik. Bio je član Jevtićeve Jugoslovenske nacionalne stranke, na čijoj je listi prilikom izbora 1935. godine osvojio 2244. glasova glasača tadašnjeg Novokanjiškog sreza. Takođe godinu ranije, tačnije na Svetog Iliju 2. avgusta 1934. godine u Krsturu su pod njegovom pokroviteljstvom osnovana četnička udruženja  u Novokanjiškom srezu, o  čemu je pisala beogradska „Politika“ i „Pravda“ 3. avgusta 1934. godine.

-…G. Dr Šećerov održao je zatim govor u kome je istakao značaj četničke akcije u borbi za oslobođenje i ujedinjenje našeg naroda. Istakao je zatim ulogu i značaj četničkih udruženja u ovim krajevima. Narod iz Banata, rekao je, uvek je bio budan čuvar naših narodnih interesa. Pozvao je četnike da se ugledaju na četnike iz odbrane Beograda, na Tankosića, Vuka, Kostu Pećanca i ostale četničke vojvode.  Napomenuo je da je petnaest dobrovoljaca iz Krstura palo za ujedinjenje naše države, pisao je izveštač beogradskog lista „Pravda“.

Dr Milan Micić, koji se bavio međuratnom kolonizacijom i agrarnom reformom zabeležio je u svom delu „Kolonistička naselja (1920-1941). Banat, Bačka, Srem“ sledeće:

-Pre nekoliko dana bilo je 15-20 građana kolonije Podlokanj i da kolonija treba da ponese ime Slavko Šećerov. Brajović Milisav, sa kolonije Podlokanj (član opštinske uprave), traži da se koloniji da drugi naziv, jer je to naziv mađarski, navedeno je u zapisniku opštine Banatsko Aranđelovo… Slavko Šećerov 16. januara 1934. godine, zahvalio se na predlogu  da se kolonija Podlokanj nazove njegovim imenom  i predložio da se kolonija nazove Principovo.

Ovaj podatak iz knjige dr Micića nam zapravo govori koliko je ugled uživao dr Slavko Šećerov, i kako su seljaci i dobrovoljci gledali na njegovu ličnost.

Dr Slavko Šećerov je svog žestokog političkog protivnika imao u ličnosti Novokneževčanina inženjera Svetozara Stankovića,  člana Radikalne stranke i desne ruke Milana Stojadinovića. Nakon formiranja Vlade Milana Stojadinovića 1935. godine, politički uticaj dr Šećerova je u opadanju i nikada više neće biti na onom nivou kao pre 1935. godine. Dolazi do njegovog postepenog povlačenja iz politike, a godine Drugog svetskog rata provešće u Beogradu, u potpunoj samoizolaciji gde će se baviti svojim rukopisima i sređivanjem knjiga i u godinama posle rata, gde je i preminuo u dubokoj starosti 1967. godine . Napisao je i svoju autobiografiju, koja bi prema rečima profesora istorije Bojana Draškovića iz Kanjiže, koji radi na njenoj redakciji, trebala da ugleda svetlost dana sledeće godine, što će istraživačima života  Slavka Šečerova sigurno doneti nove informacije o njegovom liku i delu.

Projekat “Knjiga uspomena i sećanja” sufinansiran je iz budžeta Opštine Novi Kneževac. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove sufinansijera.